In veel situaties is "de limiet van volledig chemische behandelingen bereikt", althans volgens tal van boeren en boomverzorgers. Ze zouden weinig tot geen invloed meer hebben op ziekten en parasieten. Vandaar de terugkeer van natuurlijke behandelingen, zoals met kalk.
In afgelegen plattelandsgebieden en op veel eilanden in de Middellandse Zee zijn er er nooit mee opgehouden maar in buitenwijken en steden verkiest men chemische behandelingen boven witkalk. De gevolgen zijn bekend, zowel wat vervuiling als wat biologische resistentie betreft.
Gelukkig is het gebruik van goede, ouderwetse kalk weer helemaal terug, met name omdat deze preventieve behandeling (zowel insecticide als fungicide) natuurlijk, veilig en effectief is.
Waarover hebben we het?
Witkalk wordt verkregen uit ongebluste kalk, die bestaat uit calciumoxide gehydrateerd met water en die enkele weken heeft gerijpt om de fysische en chemische eigenschappen te optimaliseren. Het is belangrijk om je ogen en handen te beschermen voor je met ongebluste kalk aan het werk gaat. Draag met andere woorden een bril en handschoenen als je het mengsel bereidt.
Om dit laatste te doen, moet je twee volumes water op een hoeveelheid ongebluste kalk gieten (en niet andersom) in een roestvrijstalen of zinken maar niet in een kunststof container. Laat het bubbelen zonder erboven te blijven zodat je niet door bijtende spatten wordt geraakt. Eens het mengsel gestabiliseerd is, meng het dan goed om de consistentie te egaliseren en laat het vervolgens een nacht rusten. Je gehydrateerde kalk is nu klaar voor gebruik.
Voor je start met de behandeling van de boom moet het mengsel gefilterd worden, bijvoorbeeld met behulp van een puntzeef van roestvrij staal. Wrijf de boom in vanaf de voet tot aan de eerste takken. In contact met de schors vernietigt kalk insectenlarven en schimmelsporen (zoals schurft, moniliose of boomkanker) die zich in de plooien van de stam en de blootgestelde wortels hebben gevestigd. Witkalk maakt ook komaf met (korst)mossen.
Wanneer en hoe te gebruiken?
In de herfst en winter wordt er één of twee keer per jaar witkalk aangebracht op fruitbomen, struiken en sierbomen. De operatie beperkt zich niet tot jonge bomen (om een gezonde groei te bevorderen). Ook oudere en dus kwetsbaardere bomen waarderen een behandeling, net als citrusvruchten om het risico op zonnebrand te verminderen. De witte kleur van de kalk vertraagt de verhitting van de interne weefsels van de boom. Dit zal de schade beperken bij extreme temperaturen.
Kalk is trouwens zo effectief dat het indertijd werd gebruikt om de binnenkant van stallen te ontsmetten. De toepassing ervan moet duidelijk worden aangemoedigd als preventieve maatregel zodat mensen in het voorjaar en in de zomer weinig tot zelfs geen chemicaliën meer kopen.
Agrarische, ongebluste kalk kan je kopen in tuincentra en in bepaalde doe-het-zelfwinkels. Wees steeds voorzichtig als je het aanbrengt, in die zin dat kalk alle insecten doodt en dus ook de nuttige soorten. Het verarmt bovendien de bodem en zelfs de bomen door het doden van de micro-organismen en de microflora die nodig zijn voor hun evenwicht. Het is daarom van belang ervoor te zorgen dat compost of mest in het jaar na de kalkbehandeling wordt gebruikt.