Wettelijk samenwonen: Belgen zijn er (ten onrechte!) niet meer voor te vinden

In 2018 werden er slechts 300 wettelijke samenlevingscontracten ondertekend voor een notaris, wat bewijst dat ze niet zo bekend zijn bij het grote publiek, aldus de Koninklijke Federatie van Belgische Notarissen (Fednot) afgelopen woensdag.

Fednot wijst erop dat feitelijk samenwonenden, wettelijk samenwonenden en echtparen drie verschillende categorieën vormen en dus niet dezelfde bescherming genieten in geval van scheiding of overlijden. "Mensen denken dat samenwonen hetzelfde is als trouwen, dat ze dezelfde rechtsgevolgen hebben. Dat is niet waar", legt notaris Sébastien Dupuis uit.

Feitelijk samenwonen

Bij een feitelijke samenwoning, als een van de personen overlijdt, heeft de andere persoon juridisch gezien recht op niets. "Dit kan veel problemen opleveren, vooral bij het kopen van een gemeenschappelijk huis. Als er niets gepland is, gaat de helft van het huis naar de erfgenamen van de overleden partner, wat het risico met zich meebrengt dat de langstlevende partner er niet meer kan wonen", legt de notarisvereniging uit. De feitelijke samenwonenden kunnen echter bepalen dat voor de verkoop van de gezinswoning de instemming van beide partners vereist is. Ten slotte zijn zij niet verplicht zich tot een notaris te wenden om een samenlevingsovereenkomst op te stellen.

Wettelijk samenwonen

Als de wettelijk samenwonenden niet voorzien in een contract naast de verklaring van samenwoning, erft de nabestaande enkel het vruchtgebruik op de gezinswoning en de meubilering. In het geval van een scheiding van twee samenwonenden kan een contract bijvoorbeeld voorzien in een tijdelijk recht op levensonderhoud of in een overeenkomst over de organisatie van het gezin of de goederen.

Voor de verkoop van de gezinswoning, en in tegenstelling tot de feitelijke samenwonenden, is er in het geval van een wettelijke samenwoning al een wettelijke bepaling voorgeschreven. Weet dat een wettelijk samenlevingscontract moet worden opgesteld voor een notaris. In 2018 werden 300 wettelijke samenlevingsovereenkomsten ondertekend. In de eerste twee kwartalen van 2019 was dit aantal 137, volgens Fednot.