De Europese Commissie heeft een ambitieus plan voorgesteld dat de luchtvervuiling moet verminderen. Deze stille doder wordt verantwoordelijk geacht voor zowat 300.000 vroegtijdige overlijdens per jaar in de Unie, waarbij vooral de meest kwetsbaren getroffen worden.
Europa wil een einde maken aan de lucht-, water- en bodemvervuiling, waarvan de schadelijke gevolgen bekend zijn, maar waarvoor de oplossingen uit blijven. De Europese uitvoerende macht heeft woensdag zijn ‘Zero Pollution Plan’ voor 2050 gedetailleerd uiteengezet. Het plan is gebaseerd op strengere normen voor water- en luchtkwaliteit, compensatie voor slachtoffers van luchtvervuiling, en de kost van afvalwaterzuivering die door de vervuilers moet worden betaald.
De Commissie had vorig jaar al een eerste actieplan over hetzelfde thema gelanceerd, maar nu stelt ze voor om de geldende wetgeving nog strenger te maken en tegelijkertijd de slachtoffers van vervuiling meer slagkracht te geven, en recht op schadevergoeding.
Objectief: de aanbevelingen van de WHO benaderen
Concreet stelt de Commissie voor om de Europese richtlijnen rond luchtkwaliteit te herzien. Een aantal van die richtlijnen dateren uit 2008 en "zijn verouderd", zegt Frans Timmermans, de commissaris die verantwoordelijk is voor de Europese ‘Green Deal’. De WHO heeft in september 2021 de richtlijnen voor de luchtkwaliteit herzien. Het doel is nu om "meer op één lijn te komen" met deze aanbevelingen. De maximale tolerantie voor de uitstoot van fijnstof, samen met stikstofdioxide en ozon de belangrijkste bron van luchtverontreiniging, wordt in 2030 meer dan gehalveerd (van de huidige 25 µg/m³ naar 10 µg/m³). Tegelijkertijd stelt de Commissie nieuwe, strengere regels voor rond waterverontreiniging en afvalwaterzuivering.
De uitvoering van het plan zal afhangen van het Europees Parlement, dat door vele lobbygroepen wordt beïnvloed, en van de welwillendheid van de lidstaten, waarvan zal worden gevraagd om de wetsvoorstellen over te nemen. Wat zal het standpunt van elk van hen zijn, wetende dat er al stemmen opgaan om delen van de Green Deal in twijfel te trekken, tegen de achtergrond van de energiecrisis en de wedloop om alternatieven te vinden voor Russische fossiele brandstoffen? Die vraag blijft onbeantwoord.
De volgende stap vindt plaats in 2028, met een herziening van de luchtkwaliteitsnormen. Het doel is dan om volledig op één lijn te komen met de WHO (dwz 5 µg/m³), zodra de technologie en de politieke omstandigheden dat toelaten. Er komt een nieuwe fase voor 2040 en "nul vervuiling" tegen uiterlijk 2050. Een reeks stappen die "het bedrijfsleven en de lokale en nationale autoriteiten de tijd geven om zich aan te passen en waar nodig te investeren," aldus de Commissie.
Open Immovlan