Je dacht dat een simpel draadhek tussen je moestuin en die van de buur eenvoudig was? In België gaat gezond verstand altijd gepaard met regels…
Tussen Wallonië, Vlaanderen en Brussel bestaan er verschillen… maar ze lijken meer op elkaar dan je denkt. Overal geldt hetzelfde principe: alles wat het uiterlijk van een terrein verandert en zichtbaar is vanaf de openbare weg, kan onderworpen zijn aan een stedenbouwkundige vergunning.
Kort gezegd: als niemand het ziet, zal je waarschijnlijk met rust gelaten worden. Maar als de hele buurt het opmerkt, vraag je beter toestemming nog voor je het eerste paaltje in de grond slaat.
Omheiningen: stedenbouwkundige vergunning per gewest
In Wallonië bepaalt het ‘Code du Développement Territorial’ (CoDT) dat een lichte omheining, met een maximale hoogte van ongeveer 2 meter, achteraan het perceel of uit het zicht vanaf de straat, meestal vrijgesteld is van vergunning.
Dezelfde logica geldt in Vlaanderen, waar de omgevingsvergunning niet vereist is voor een ‘open’ en discrete draadomheining. Die is daarentegen wél verplicht zodra de omheining ondoorzichtig of zichtbaar wordt.
In Brussel draait het om hetzelfde sleutelwoord: zichtbaarheid. Als je omheining het uitzicht van de voorgevel verandert of zich in een beschermde zone bevindt, heb je vooraf toestemming nodig.
Wettelijk gezien zitten de drie gewesten op dezelfde lijn. Maar in de praktijk — en los van de het gewest — zijn sommige gemeenten een stuk strikter dan andere, vooral in woonwijken met een zogenaamd “erfgoedkarakter”.
Kortom: voor je naar de doe-het-zelfzaak trekt om een schutting te kopen, ga je best eerst even langs op het gemeentehuis. De dienst stedenbouw kan je meteen zeggen of je project valt onder een vrijstelling, een meldingsplicht of een volledige vergunning. Een telefoontje van vijf minuten kan weken aan administratieve kopzorgen voorkomen, zeker als een inspecteur vaststelt dat je omheining niet conform is. En dat komt vaker voor dan je denkt!
En hoe zit het met hagen?
Een haag wordt vaak gezien als natuurlijker, vriendelijker en minder ‘bouwgerelateerd’, maar in stedenbouwkundige termen kan een haag beschouwd worden als een natuurlijke omheining. Met andere woorden: als je haag een doorlopende barrière vormt die zichtbaar is vanaf de straat, kan ze onder dezelfde regels vallen als een muur of houten omheining.
Ook hier hangt alles af van de hoogte, de ligging (voor- of achterkant van het perceel), en soms zelfs van de plantensoort.
Welke soorten zijn toegestaan?
Over het algemeen leggen gemeenten geen specifieke soort op, maar bepaalde lokale regels kunnen je keuze beperken om het landschappelijke karakter van de wijk te behouden.
• In landelijke zones of nieuwe verkavelingen worden vaak laurier, haagbeuk of meidoorn aanbevolen.
• Thuja, laurierkers of reuzenbamboe, die als ‘te exotisch’ of invasief worden gezien, kunnen afgeraden of zelfs verboden zijn.
• In sommige gemeenten legt een gemeentelijk stedenbouwkundig reglement (GSR) specifieke soorten op om visuele eenheid langs de straat te behouden.
Goed om weten: sommige gemeenten bieden gratis plantgoed aan voor natuurlijke hagen. Maar let op: de voorwaarden zijn dan wel heel strikt!
Tussen buren en tussen de regels: het juiste evenwicht
Zelfs als je geen vergunning nodig hebt, moet je het Burgerlijk Wetboek respecteren: een haag op de perceelgrens moet in samenspraak met de buur worden gezet en onderhouden.
En als je een haag plant op minder dan 50 cm van de grens, kan dat voor discussies zorgen.
Kies je voor een harde omheining? Denk eraan om ze aan de juiste kant te plaatsen (ja, dat maakt uit!).
Vergeet niet: het feit dat je geen vergunning nodig hebt, beschermt je niet tegen burenruzies. De stedenbouw kijkt naar het kader, niet naar de gezelligheid.
Wat je moet onthouden
Voor je de schop bovenhaalt en het waterpas erbij pakt, onthou je best deze punten:
• De drie gewesten hanteren vergelijkbare regels: zichtbaarheid, hoogte en materiaal zijn doorslaggevend.
• De gemeente beslist uiteindelijk: informeer je altijd bij de dienst stedenbouw vóór je aan de slag gaat.
• Een haag = een groene omheining: ze kan onder dezelfde verplichtingen vallen als een muur of schutting.
• Kies voor lokale soorten. Die zijn goed voor de natuur, het landschap en voldoen aan gemeentelijke voorschriften.
• Geen toestemming? Reken op boetes of zelfs de verplichting om alles af te breken.
• En vooral: een mail naar de gemeente vooraf is beter dan veel beter een brief van de advocaat van de buur achteraf.
Open Immovlan