Brandveiligheid is prioriteit in elke woning. Sterker nog, in België is het verplicht om rookmelders te installeren. Deze toestellen merken het snel op als het brandt en verlagen zo de kans op schade of slachtoffers gevoelig. Maar toch zijn er nog steeds woningen zonder rookmelders of met defecte exemplaren. Wie is er dan verantwoordelijk als het misgaat?
De verantwoordelijkheid van de huurder bij brand
In België is de huurder aansprakelijk bij brand, tenzij die bewijst dat er een externe oorzaak is (een gebrek aan het gebouw, overmacht, fout van een derde, etc.). De huurder kan ook aan de hand van precieze, onderbouwde vermoedens verklaren dat de brand niet aan hem te wijten is.
Als de huurder er niet in slaagt het vermoeden van aansprakelijkheid te weerleggen, zal die de gevolgen van de brand moeten dragen.
Deze regeling is suppletief, dat betekent dat de verantwoordelijkheid door de partijen beperkt of uitgebreid kan worden in de huurovereenkomst.
De verplichte rookmelders
Eigenaars zijn verplicht werkende rookmelders te installeren in panden die zij verhuren (een of meerdere exemplaren, afhankelijk van de woning). De kosten voor de aankoop, installatie en het onderhoud van de melders zijn dus voor hen.
Huurders daarentegen, moeten de rookmelders onderhouden, batterijen vervangen en eventuele defecten melden aan de verhuurder.
Wat als het noodlot toeslaat?
Het ontbreken of niet werken van rookmelders kan zware gevolgen hebben voor de betrokken partijen.
De eigenaar en/of verhuurder kunnen aansprakelijk gesteld worden voor schade die veroorzaakt (of verergerd) werd door het niet respecteren van de respectievelijke verplichtingen (bij gebreken aan de rookmelder of een gebrek aan onderhoud ervan).
Meer nog, een huurder die aansprakelijk gesteld wordt voor brand, zou een gebrek aan rookmelders kunnen inroepen om zijn eigen verantwoordelijkheid te minimaliseren. Hij kan immers met reden zeggen dat hij door afwezigheid van een rookmelder niet op tijd heeft kunnen ingrijpen om de brand te voorkomen of de schade te beperken. In dat geval zal de rechtbank oordelen over een gedeelde verantwoordelijkheid tussen huurder en verhuurder.
De rol van de verzekeraar
Als er brand uitbreekt, spelen verzekeringsmaatschappijen een cruciale rol. In Wallonië (sinds 2018) en Vlaanderen (sinds 2019) zijn huurders verplicht een brandverzekering af te sluiten (in Vlaanderen geldt die verplichting ook voor de eigenaar). In Brussel is de brandverzekering (en waterschadeverzekering) eveneens verplicht sinds 1 november 2024.
Bij schade zal de verzekeraar van de eigenaar tussenkomen voor de kosten aan het gebouw, om zich daarna te richten aan de huurder (of diens verzekeraar), tenzij er sprake is van afstand van verhaal. Maar ook hier kan het ontbreken van rookmelders ervoor zorgen dat de verzekeraar een tussenkomst beperkt of weigert.
Conclusie
Rookmelders zijn essentieel om bewoners te beschermen en schade te beperken als er brand uitbreekt. Eigenaars en huurders moeten daarvoor elk hun verplichtingen naleven om juridische gevolgen of zware financiële tegenslagen te vermijden. Check dus zeker of je pand in orde is, zodat iedereen gerust is.
Dit artikel is puur informatief en vervangt geen juridisch advies. Heb je specifieke vragen, dan contacteer je best een juridische professional.
Open Immovlan