Steenkool, historisch gezien de steunpilaar van de wereldwijde energieproductie, is op weg om een nieuw record te breken in 2024, met een wereldwijde vraag die in de buurt komt van 8,77 miljard ton!
Het komt niet als een verrassing dat de stroomproductie de belangrijkste motor blijft voor de stijgende steenkoolhonger. Het Internationaal Energieagentschap (IEA) voorspelt een record aan stroomproductie uit steenkool, die oploopt tot van 10.700 TWh in 2024, wat de centrale rol van deze brandstof in het wereldwijde energienetwerk bevestigt. Tegelijkertijd wordt de vraag ook gestimuleerd door industrieel en huiselijk gebruik, zoals de cementproductie en verwarming. Deze sectoren, die nauw verbonden zijn met de vastgoedsector en de bouw in het algemeen, blijven voor hun energiebehoeften afhankelijk van steenkool.
China en India: op kop in de wereldwijde vraag
Met een verbruik van bijna 4,9 miljard ton in 2024 blijft China veruit de grootste verbruiker ter wereld, met meer dan de helft van de wereldwijde vraag! Dit indrukwekkende volume is het resultaat van de snelle groei van stedelijke en industriële infrastructuren, die worden gevoed door elektriciteit die vaak wordt opgewekt met steenkool. India drijft het verbruik nog sneller op (+5% in 2024) en komt uit op 1,3 miljard ton. Dit weerspiegelt de hausse in verstedelijkings- en industrialiseringsprojecten, die gepaard gaan met een groeiend verbruik van fossiele brandstoffen, onder andere om tegemoet te komen aan de behoeften van de bouw en vastgoedontwikkeling.
Tragere transitie in Europa en de Verenigde Staten
Hoewel de Europese Unie en de Verenigde Staten hun energietransitie verderzetten, vertraagt de daling van het steenkoolverbruik. In 2024 zal het steenkoolverbruik in Europa naar verwachting met 12% en in de Verenigde Staten met 5% zijn gedaald, veel minder dan de drastische dalingen in 2023 (respectievelijk 23% en 17%). Deze situatie kan deels verklaard worden door de aanhoudende behoeften van de zware industrie in landen als Duitsland, waar steenkool inspringt ter compensatie van de uitstap uit de kernenergie, die milieuactivisten iets meer dan twintig jaar geleden wisten te bedingen.
Competitieve kost, maar prijs onder druk
Op economisch vlak blijft steenkool een relatief betaalbare energiebron. Met een productiekost van tussen de €20 en €25 per MWh blijft steenkool competitiever dan gas of sommige nieuwe nucleaire technologieën. Schommelingen op de wereldmarkt en recente geopolitieke crisissen hebben de prijzen echter de hoogte ingejaagd. In 2024 bedroeg de prijs van in Europa ingevoerde steenkool voor verbranding ongeveer 120 USD per ton, ruim boven de gemiddelden van voor de crisis.
Deze sterke vraag naar steenkool, in combinatie met aanhoudend hoge prijzen, zet de energiekosten voor de industrie onder druk en dat heeft ook zijn weerslag op de vastgoedmarkt. In China en India bijvoorbeeld helpt de goedkope energie die steenkool levert bij het uitvoeren van grootschalige bouwmegaprojecten en stedelijke ontwikkelingen. In Europa daarentegen drukken de stijgende energiekosten op de winstgevendheid van vastgoedprojecten, vooral in regio’s waar steenkool geleidelijk wordt vervangen door duurdere maar groenere energiebronnen.